Beden dismorfik bozukluğu; kişinin beğenmediği bir fiziksel özelliğini kafaya takıp bununla aşırı uğraşması olarak ortaya çıkan bir psikolojik rahatsızlık.
Psikolog ve Aile Danışmanı Ebru Özer Özkul, bu rahatsızlığı olanların karşı cinsle sağlıklı iletişim kuramadığını belirterek, hastaların büyük çoğunluğunun bekar veya boşanmış kişiler olduğunu dile getirdi.
Herkesin kendince beğenmediği fiziksel bir özelliği var. Kimimiz burnunu, kimi saçını beğenmiyor. Erkekler daha kaslı, kadınlar ise daha zayıf görünmek için çaba sarf ediyorlar. Bu durum bir yere kadar normal. Ancak kişinin kendini beğenmeme durumu aşırıya kaçtığında, sürekli kusur olduğuna inandığı fiziksel özelliğinizi düşünüp, bunu gizlemek ve düzeltmek için çaba sarf ettiğinde hayatı alt üst oluyor. Kişi sosyalleşemiyor, normal hayatını sürdüremez duruma geliyor. Buna psikolojide “Beden dismorfik bozukluğu” deniyor.
Psikolog ve Aile Danışmanı Ebru Özer Özkul, beden dismorfik bozukluğunun; kişilerin sosyal yaşantısını olumsuz etkilediğini, hatta kişilerin karşı cinsle sağlıklı iletişim kuramadıkları için evlenemediklerini ya da evliliklerini sürdürmekte güçlük çektiklerini söyledi. Özkul, yurt dışında yapılan bir araştırmada; beden dismorfik bozukluğu olan kişilerin yüzde 83’ünün bekar, yüzde 7’sinin boşanmış ve sadece yüzde 10’unun evli olduklarının belirlendiğini ifade etti. Ebru Özer Özkul, Türkiye’de yapılan araştırmalarda da benzer sonuçlarla karşılaşıldığını belirterek, evli hasta oranının bir araştırmada yüzde 26, diğerinde ise yüzde 15 çıktığını bildirdi.
Dizilerin ve Sosyal Medyanın Olumsuz Etkisi Var
Dizilerde fit ve kaslı erkekler ile ince güzel kadınların toplumda bir idealizasyon algısı yarattığını kaydeden Ebru Özer Özkul, sosyal medyada daha iyi, daha güzel, daha kusursuz, daha mükemmel görünme isteğinin de beden dismorfik bozukluğunu tetiklediğini dile getirdi.
Beden dismorfik bozukluğunu düzeltmek için bilişsel davranışsal terapileri tercih ettiklerini kaydeden Özkul, rahatsızlığın erken fark edildiğinde kolay çözüldüğünü, uzun süre devam ettiğinde ise kişilik haline gelebildiğini ve tedavisinin zorlaştığını söyledi.
Psikolog ve Aile Danışmanı Ebru Özer Özkul “Beden dismorfik bozukluğu” konusunda şu bilgileri verdi:
Beden Dismorfik Bozukluğu Olan Kişilerin Özellikleri:
- Yüzde 93’ü yüz ve baş bölgesinde bir fiziksel özelliğini beğenmiyor.
- Kusur olduklarını düşündükleri fiziksel özellikleriyle aşırı uğraşıyorlar, bu kusuru gizlemek için kompulsif abartılı, tekrarlayan davranışlarda bulunuyorlar.
- Sık sık aynada kendilerini kontrol ediyorlar.
- Kendilerini ideal görünüme, ölçülere getiremediklerinde kişinin sıkıntısı daha da artıyor, depresyona giriyorlar.
- Yüzde 92’sine başka bir ruhsal bozukluk eşlik ediyor. En sık görüleni depresyon. Sonra obsesif kompulsif bozukluk geliyor. Yüzde 23’ünde intihar düşüncesi gelişiyor. Paranoya ve şizofrene kayan sanrısal davranışlar gösterenler de var
- Takıntılı oldukları fiziksel durumları ile ilgili dermatolog, estetik cerrah, diyetisyen gibi uzmanların kapısını aşındırıyorlar.
- Kadınlar beden dismorfik bozukluğunu nispeten erken fark ederken, erkekler davranışlarını normal zannederek çok daha ileri yaşlarda fark edebiliyor.
- Hastalar “fobik kaçınma” davranışı gösteriyorlar. Yani kendilerini eksik ve kusurlu gördükleri için sosyal ortamlara girmekten kaçınıyorlar. Buna karşın sosyal medyada çok fazla zaman geçiriyorlar. Gerçek hayatta sosyalleşemeyince sosyal medyaya yöneliyorlar.
- Gerek gerçek hayatta gerekse sosyal medyada beğenmedikleri fiziksel özelliklerini saklama çabası içindeler.
- Kadınlarda beden ölçüleri ile ilgili takıntılar da çok fazla. Bu hastalarda anoreksiya (düzensiz ve az yeme bozukluğu) gözlemleniyor. Çevredekiler kilolu olmadığını söylese, hatta doktoru diyetisyeni kilosunun normal olduğunu ifade etse bile reddediyorlar.
- Bazı erkek hastalarda bigoreksiya olarak adlandırılan kaslı vücuda sahip olma takıntısı var. Daha az yağ kütlesine sahip olmayı arzulayıp vücutlarındaki kas kütlesini artırmaya çalışıyorlar. Bunun için spor salonlarında çok zaman geçiriyorlar. Kas yapmak için aşırı yeme şeklinde bir beslenme bozukluğu görülüyor.
- Ergenlik yaşındaki gençlerde okula gidememe, arkadaşlarıyla görüşmeme gibi aşırıya kaçan davranışlar yoksa bu tür takıntılar daha normal karşılanıyor.
- Beden dismorfik bozukluğunun ortaya çıkmasında aile ve partnerin etkisi var. Ayrıca mükemmeliyetçi kişiliğe sahip insanlarda daha fazla görülüyor.